وج
▲وج دندانپزشکی (Dental Wedges)
وج یک قطعهی کوچک و مخروطی شکل از جنس چوب (معمولاً چوب افرا) یا پلاستیک است که در فرآیند ترمیمهای دندانی (به خصوص ترمیمهای کلاس ۲) استفاده میشود. وظیفه اصلی وج، جداسازی (Separation) موقت دندانها از یکدیگر و آببندی ناحیه لثهای (Gingival Seal) در هنگام کار با نوار ماتریکس است.
الف) ماهیت و عملکرد (Mechanism and Function)
جداسازی دندانها (Separation): دندانها به طور طبیعی در تماس محکم با یکدیگر قرار دارند. وج با اعمال یک فشار جزئی، دندان ترمیم شونده را به صورت موقت اندکی از دندان مجاور دور میکند. این اقدام تضمین میکند که پس از برداشتن ماتریکس و وج، نقطه تماس با فشار مناسب (Tight Contact) ایجاد شود.
آببندی ناحیه لثهای (Gingival Seal): وج، نوار ماتریکس را محکم در برابر حاشیه لثهای (Gingival Margin) ترمیم فشرده میکند. این آببندی حیاتی است زیرا از نشت ماده ترمیمی به فضای زیر لثه (Overhang) جلوگیری میکند. Overhang یکی از دلایل اصلی تجمع پلاک، بیماریهای پریودنتال و شکست ترمیم است.
ب) انواع وج بر اساس جنس و ویژگی
وجها معمولاً از چوب یا پلاستیک ساخته میشوند که هر کدام مزایای خود را دارند:
وجهای چوبی: اغلب از چوب افرا یا توس ساخته میشوند. مزیت کلیدی آنها جذب رطوبت دهان و تورم جزئی است، که به ایجاد آببندی محکمتر کمک میکند. این نوع، رایجترین و مقرونبهصرفهترین گزینه برای ترمیمهای معمولی کلاس ۲ است.
وجهای پلاستیکی: این وجها از رزین یا پلاستیک فایبرگلاس ساخته میشوند. مزیت اصلی آنها قابلیت عبور نور لایت کیور (شفافیت) است، که پلیمریزاسیون کامل کامپوزیت را در نواحی عمیقتر تسهیل میکند و برای ترمیمهای کامپوزیت با نوار ماتریکس شفاف ایدهآل هستند.
وجهای آناتومیک: این وجها چه از جنس چوب و چه پلاستیک، دارای کانتورهای از پیش شکلدهی شده هستند که بهتر از آناتومی لثه تقلید میکنند و اغلب در سیستمهای ماتریکس سکتوریال (جزئی) استفاده میشوند.
ج) اصول استفاده کلینیکی
انتخاب اندازه: وجها در اندازههای مختلف (از خیلی نازک تا پهن) و با رنگهای مختلف کدگذاری میشوند. انتخاب اندازه مناسب بر اساس فاصله بین دندانی و عمق حاشیه لثهای ضروری است.
جهت قرارگیری: وج باید از بزرگترین فضای بین دندانی (معمولاً از سمت باکال یا لینگوال که دارای فضای بازتری است) وارد شود.
تجهیزات مکمل: وجها همیشه همراه با نوار ماتریکس و نگهدارنده نوار ماتریکس (Retainer/Tofflemire) یا حلقه نگهدارنده (Sectional Ring) استفاده میشوند.
۲. سوالات متداول (FAQ) – وج
۱. چرا وجهای چوبی پس از قرارگیری متورم میشوند؟ پاسخ: چوب به طور طبیعی در محیط مرطوب دهان، رطوبت را جذب میکند. این تورم جزئی باعث میشود وج به صورت محکمتری نوار ماتریکس را به حاشیه لثهای بفشارد و آببندی بهتر و موثرتری ایجاد کند.
۲. آیا وجها باعث درد یا حساسیت در بیمار میشوند؟ پاسخ: قرار دادن وج فشار موقتی برای جداسازی دندانها ایجاد میکند که ممکن است باعث احساس فشار یا ناراحتی خفیفی در بیمار شود. این حس معمولاً موقتی است و پس از اتمام کار و برداشتن وج از بین میرود.
۳. تفاوت وجهای پلاستیکی شفاف با وجهای چوبی چیست؟ پاسخ: وجهای پلاستیکی شفاف این امکان را میدهند که نور لایت کیور به راحتی به نواحی عمیقتر ترمیم برسد و پلیمریزاسیون کامپوزیت به طور کامل انجام شود. در حالی که وجهای چوبی نور را مسدود میکنند، اما همچنان به دلیل خاصیت تورم و آببندی عالی، در ترمیمهای کامپوزیت و آمالگام رایج هستند.
🛒موفقیت ترمیمهای کلاس ۲، در گرو آببندی دقیق لثهای است. تیکت دنتال به عنوان عرضهکننده مواد و ابزارهای ترمیم:
انواع وج استاندارد: ارائه وجهای چوبی (با خاصیت تورم مناسب) و وجهای پلاستیکی شفاف (با قابلیت عبور نور) در تمام سایزها و رنگبندیهای استاندارد.
ایجاد تماس محکم: تأمین ابزاری ضروری برای تضمین جداسازی موقت و ایجاد نقطه تماس آناتومیک صحیح پس از ترمیم.
جلوگیری از Overhang: اطمینان از آببندی کامل حاشیه لثهای و جلوگیری از تجمع پلاک. با خرید وجهای با کیفیت از تیکت دنتال، کیفیت ترمیمهای پروگزیمال خود را به طور اساسی بهبود بخشید.