فورسپس

🦾 فورسپس دندانپزشکی: ابزار نهایی برای اکسترکشن کنترل‌شده

فورسپس دندانپزشکی (Dental Forceps) ابزاری دستی است که برای نگه‌داشتن محکم (Grasping) و خارج کردن نهایی دندان از حفره (Socket) استخوانی، پس از فرآیند لق کردن اولیه توسط الواتور، استفاده می‌شود. هدف اصلی فورسپس اعمال فشار، چرخش و کشش کنترل‌شده در جهت خارج شدن دندان است.

فورسپس‌ها در انواع بسیار متنوعی طراحی می‌شوند که هر کدام مختص دندان‌های خاص (قدامی، خلفی، مولر، پرمولر) و فک‌های متفاوت (فک بالا یا پایین) هستند تا بتوانند دقیقاً با آناتومی ریشه و کراون دندان مطابقت پیدا کنند.

ساختار و اجزای مکانیکی فورسپس ساختار فورسپس به گونه‌ای طراحی شده که نیروی اعمالی دندانپزشک را به طور مؤثر به دندان منتقل کند:

دسته (Handle): بخشی که دندانپزشک آن را در دست می‌گیرد. دسته‌ها معمولاً دارای آج یا شیارهای برجسته هستند تا از لغزش جلوگیری کرده و کنترل مطمئنی فراهم کنند.

لولا (Hinge / Joint): محوری که دسته‌ها را به تیغه‌ها متصل می‌کند و به باز و بسته شدن مکانیکی ابزار کمک می‌کند.

تیغه‌ها/بک‌ها (Beaks / Blades): قسمت‌های انتهایی که دندان را در ناحیه گردن (Neck) محکم می‌گیرند. طراحی تیغه‌ها حیاتی است؛ آن‌ها باید دقیقاً شکل کراون و خط سرویکال (CEJ) دندان مورد نظر را تقلید کنند تا از شکستن دندان هنگام گرفتن جلوگیری شود.

تفاوت فورسپس فک بالا و فک پایین فورسپس‌های فک بالا (Maxillary) و فک پایین (Mandibular) تفاوت ساختاری مهمی دارند که ناشی از جهت قرارگیری دست دندانپزشک و استخوان فک است:

فورسپس فک بالا: تیغه‌ها و دسته تقریباً در یک خط مستقیم (Straight) یا با کمی انحنا قرار دارند. این طراحی به دندانپزشک اجازه می‌دهد در هنگام کشیدن دندان، در مقابل بیمار ایستاده و نیروی کشش را به سمت پایین اعمال کند.

فورسپس فک پایین: تیغه‌ها و دسته دارای زاویه تقریباً ۹۰ درجه (Right-Angle Bend) یا شبیه به منقار پرنده (Bird-Beak) هستند. این زاویه به دندانپزشک امکان می‌دهد دندان را از بالا گرفته و نیروی کشش را به سمت بالا اعمال کند، در حالی که در کنار بیمار می‌ایستد.

تخصصی شدن فورسپس‌ها بر اساس نوع دندان

فورسپس‌ها برای هر گروه دندانی دارای ویژگی‌های تخصصی هستند:

فورسپس‌های قدامی: دارای تیغه‌های باریک و متقارن هستند و فاقد نوک‌های برجسته می‌باشند، زیرا دندان‌های قدامی (ثنایا و نیش) تک‌ریشه‌ای هستند.

فورسپس‌های مولر فک بالا: این فورسپس‌ها به دلیل وجود سه ریشه در مولرهای فوقانی، باید به صورت راست (R) و چپ (L) طراحی شوند. یک تیغه دارای نوکی برجسته است که در ناحیه فورکیشن بوکال (محل جدا شدن ریشه‌ها) گیر می‌کند و تیغه دیگر صاف است تا ریشه پالاتال را بگیرد.

فورسپس‌های مولر فک پایین (مانند Cowhorn): این ابزار دارای دو نوک تیز و قوی است که مستقیماً در فورکیشن بین دو ریشه (مزیال و دیستال) گیر کرده و با اعمال فشار اهرمی، دندان را از حفره خارج می‌کند. این فورسپس برای مولرهایی که تاج ضعیفی دارند اما ریشه‌های محکمی دارند، بسیار مؤثر است.

سوالات متداول (FAQ) – فورسپس دندانپزشکی

تفاوت اصلی فورسپس و الواتور چیست؟ الواتور برای لق کردن دندان از استخوان استفاده می‌شود، در حالی که فورسپس برای گرفتن و خارج کردن نهایی دندان از دهان استفاده می‌گردد. الواتور قبل از فورسپس به کار می‌رود.

چرا فورسپس‌های مولر فک بالا به صورت راست (R) و چپ (L) هستند؟ دلیل آن وجود دو ریشه بوکال و یک ریشه پالاتال در مولرهای فوقانی است. تیغه فورسپس باید دارای یک نوک تیز (برای گیر کردن در فورکیشن بوکال) و یک سطح صاف (برای ریشه پالاتال) باشد. از آنجایی که موقعیت فورکیشن در سمت راست و چپ متفاوت است، فورسپس‌ها نیز به صورت چپ و راست تخصصی طراحی شده‌اند.

آیا می‌توان از فورسپس فک پایین برای کشیدن دندان‌های فک بالا استفاده کرد؟ خیر، این کار به شدت ممنوع است. زاویه و جهت اعمال نیرو در فورسپس‌های فک پایین (زاویه ۹۰ درجه) با فورسپس‌های فک بالا (خط مستقیم) متفاوت است و استفاده نادرست می‌تواند منجر به آسیب جدی به استخوان و شکستن دندان شود.

فورسپس «کاوهورن» (Cowhorn) چیست و چه کاربردی دارد؟ فورسپس کاوهورن (فورسپس ۲۳) یک فورسپس مولر فک پایین است. تیغه‌های آن دارای دو نوک تیز و قوی است که مستقیماً در فورکیشن بین ریشه‌های دندان فرو رفته و با اعمال نیروی اهرمی، دندان را به بالا فشار می‌دهد و به این دلیل نام آن را "شاخ گاو" گذاشته‌اند. این ابزار برای مولرهای پوسیده که دیواره کراون محکمی ندارند، بسیار مؤثر است.

چرا فورسپس را از تیکت دنتال تهیه کنیم؟ فورسپس ابزاری است که مستقیماً با موفقیت جراحی و راحتی بیمار در ارتباط است. کیفیت تیغه‌ها، کلید جلوگیری از شکستن کراون در حین کشیدن است. تیکت دنتال این اطمینان را به شما می‌دهد:

تطابق آناتومیک تیغه‌ها: ما فورسپس‌هایی را عرضه می‌کنیم که تیغه‌های آن‌ها با دقت بالا و بر اساس آناتومی دندان‌های ایرانی طراحی شده‌اند تا دندان را بدون لغزش و با کمترین فشار موضعی بگیرند و از شکستگی کراون جلوگیری کنند.

کیفیت استیل و دوام لولا: فورسپس‌های ما از فولاد ضدزنگ درجه یک پزشکی ساخته شده‌اند که قابلیت تحمل اتوکلاوهای متعدد و اعمال نیروی بالا را بدون زنگ‌زدگی یا شل شدن لولاها دارند.

تنوع ست کامل و تخصصی: ارائه فورسپس‌های مولر با نوک‌های دقیق (برای فورکیشن) در انواع چپ و راست، و همچنین فورسپس‌های ریشه باریک برای استخراج بقایای ریشه.

دسته آجدار ضدلغزش: طراحی ارگونومیک و آجدار دسته‌ها برای اطمینان از گیرایی بالا در شرایط مرطوب محیط جراحی و انتقال مؤثر نیرو.