ایرموتور
⚙️ایرموتور دندانپزشکی: نیروی محرکه هندپیسهای سرعت پایین
ایرموتور (Air Motor) یک موتور چرخشی پنوماتیک است که نیروی هوای فشرده (تأمین شده توسط یونیت دندانپزشکی) را به نیروی مکانیکی چرخشی تبدیل میکند. این دستگاه به عنوان بخش اصلی و محرک مجموعه سرعت پایین (Low-Speed Handpiece) عمل میکند و به تنهایی یا با اتصال به آنگل (Contra-Angle) یا هندپیس مستقیم (Straight Handpiece) مورد استفاده قرار میگیرد.
عملکرد و ساختار اصلی ایرموتور ایرموتور با سرعتی بین ۵,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰ دور در دقیقه میچرخد (بسته به میزان هوای فشرده و طراحی). این سرعت پایینتر از توربین است، اما گشتاور (Torque) بیشتری را تولید میکند که برای کارهای نیازمند به قدرت و کنترل، حیاتی است.
اجزای کلیدی ایرموتور:
روتور (Rotor / Vanes): مجموعهای از پرهها در داخل بدنه ایرموتور که تحت فشار هوا به چرخش در میآیند و نیروی چرخشی را تولید میکنند.
اتصال E-Type: استاندارد جهانی اتصال ایرموتورها به آنگل یا هندپیس مستقیم است. این اتصال، ساده، محکم و قابل تعویض سریع است.
کنترل جهت چرخش (Forward/Reverse): ایرموتورها دارای یک حلقه یا دکمه کنترل هستند که به دندانپزشک امکان میدهد جهت چرخش را تغییر دهد. این قابلیت برای برخی تکنیکها (مانند حذف سمان اضافی یا کار با فایلهای خاص) ضروری است.
🆚 تفاوتهای کلیدی ایرموتور و توربین دندانپزشکی توربین (هندپیس سرعت بالا) و ایرموتور (هندپیس سرعت پایین) هر دو ابزارهایی هستند که از هوای فشرده یونیت دندانپزشکی برای ایجاد نیروی چرخشی استفاده میکنند، اما در عملکرد، ساختار، سرعت و کاربرد کاملاً متفاوت هستند.
۱. سرعت و نیروی چرخشی:
توربین با سرعتی باورنکردنی کار میکند که معمولاً بین ۳۰۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰ دور در دقیقه است. این سرعت فوقالعاده بالا به توربین امکان میدهد که بدون اعمال فشار زیاد، به سرعت بافت سخت دندان (مینا و عاج) را ببرد.
ایرموتور در محدوده سرعت بسیار پایینتری کار میکند که معمولاً بین ۵,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰ دور در دقیقه است. هدف اصلی ایرموتور سرعت نیست، بلکه کنترل و گشتاور (Torque) بالا است.
۲. گشتاور (Torque) و قدرت:
توربین به دلیل سرعت بسیار بالا، گشتاور پایین دارد. به همین دلیل، اگر هنگام برش، فشار زیادی به آن وارد شود، سرعتش به سرعت افت کرده و متوقف میشود.
ایرموتور با وجود سرعت پایینتر، گشتاور بالایی دارد. این گشتاور زیاد به آن اجازه میدهد که در برابر مقاومت مواد (مانند حین پولیش یا برداشتن پوسیدگیهای نرم) متوقف نشود و قدرت را حفظ کند.
۳. نوع فرز مورد استفاده:
توربین از فرزهایی با شفت نازک و کوتاه (موسوم به Friction Grip) استفاده میکند که به دلیل سرعت زیاد، با اصطکاک در محل خود نگه داشته میشوند.
ایرموتور (از طریق آنگل) از فرزهایی با شفت بلندتر و دارای بریدگی قفلکننده (موسوم به Latch Type) استفاده میکند که به صورت مکانیکی در جای خود قفل میشوند.
۴. کاربرد اصلی:
توربین ابزار اصلی برای آمادهسازی حفرههای ترمیمی، تراشیدن روکشها و برداشتن حجم زیاد بافت دندان است. کار توربین همیشه با پاشش آب برای جلوگیری از آسیب حرارتی همراه است.
ایرموتور (متصل به آنگل) برای کارهای ظریفتر و کنترلی مانند برداشتن پوسیدگیهای عمقی و نزدیک به پالپ، فینیشینگ، و پولیش نهایی ترمیمها استفاده میشود. همچنین برای کارهای لابراتواری (متصل به هندپیس مستقیم) کاربرد دارد.
به طور خلاصه، میتوان گفت که توربین برای سرعت و برداشت سریع است، در حالی که ایرموتور برای قدرت، کنترل و دقت در کارهای پایانی و ظریف طراحی شده است.
ایرموتور پنوماتیک در مقابل میکروموتور الکتریکی امروزه ایرموتورهای پنوماتیک (بادی) در حال رقابت با میکروموتورهای الکتریکی هستند. میکروموتورهای الکتریکی با سرعت ثابتتر، صدای کمتر و گشتاور بسیار بالاتر کار میکنند، اما ایرموتورهای پنوماتیک همچنان به دلیل قیمت اقتصادیتر، سادگی تعمیر و وزن سبکتر، انتخاب بسیاری از مطبها هستند.
سوالات متداول (FAQ) – ایرموتور دندانپزشکی تفاوت اصلی ایرموتور و میکروموتور الکتریکی چیست؟ ایرموتور از هوای فشرده یونیت استفاده میکند، ارزانتر است، اما گشتاور و ثبات سرعت کمتری دارد. میکروموتور از نیروی برق استفاده میکند، گشتاور بسیار بالا و ثابت دارد، کمصداتر است، اما گرانتر بوده و نیاز به یک کنترل باکس جداگانه دارد.
قابلیت چرخش معکوس (Reverse) در ایرموتور برای چه کاری مفید است؟ چرخش معکوس در مواردی مانند: ۱) حذف سمان اضافی از پروتزها در جهت مخالف. ۲) برخی تکنیکهای خاص فینیشینگ. ۳) خارج کردن برخی فرزهایی که در مسیر فرسایش دندان قفل شدهاند، مفید است.
آیا میتوان فرزهای توربین (High-Speed Bur) را روی ایرموتور نصب کرد؟ خیر. فرزهای توربین دارای یک شفت کوتاهتر و صافتر هستند. ایرموتور از طریق آنگل یا هندپیس مستقیم، تنها فرزهایی با شفت بلندتر (Latch Type) که دارای بریدگی قفلکننده هستند، را میپذیرد.
چگونه باید از ایرموتور مراقبت کرد تا عمر طولانیتری داشته باشد؟ مانند توربین، ایرموتور نیز باید قبل از اتوکلاو شدن به طور کامل روغنکاری (Lubrication) شود. به ویژه ورودی و خروجیهای هوا باید روانکاری شوند تا پرههای روتور به راحتی کار کنند.
🎯 کنترل کامل: چرا ایرموتور را از تیکت دنتال تهیه کنیم؟
قیمت رقابتی پنوماتیک: ارائه ایرموتورهای باکیفیت پنوماتیک به عنوان یک جایگزین مقرونبهصرفه و قابل اعتماد نسبت به میکروموتورهای الکتریکی گرانتر.